Coleddu'r Gorffennol, Addurno'r Presennol, Adeiladu ar gyfer y Dyfodol
Adeiladwyd Portmeirion gan y pensaer Clough Williams-Ellis o 1925 i 1976 er mwyn dangos sut y gellid datblygu safle o harddwch naturiol heb ei ddifetha. Mae pentref a gerddi Portmeirion yn un o brif atyniadau Cymru ac yn croesawu dros 200,000 o ymwelwyr y flwyddyn.
Mae nifer o gaffis ar agor yn y pentref. Cewch brydau parod a diodydd poeth ac oer yng Nghaffi’r Neuadd a gellir mwynhau'r rhain wrth fyrddau y tu mewn i'r Neuadd neu wrth fyrddau picnic ledled y pentref.
Mae Caffi’r Sgwâr ar Sgwâr y Batri yn cynnig te, coffi a byrbrydau i fynd.
Gelateria Eidalaidd yw Caffi’r Angel a hwnnw’n cynnig hufen iâ gelato cartref yn ogystal â the, coffi a byrbrydau.
O ran y siopau, mae pedair ar agor yn y pentref: Siop Rhif 6 yn gwerthu eiliadau Crochenwaith Portmeirion yn ogystal â chyffeithiau, gwinoedd a melysion; Siop y Carcharorion gyda chofroddion o'r gyfres enwog a ffilmiwyd yma ym 1966-67, Oriel Rob Piercy a The Ship Shop gydag anrhegion, teganau, cymhariaethau tŷ a nwyddau gorau Crochenwaith Portmeirion.
Mae ym Mhortmeirion ddau westy , sef Gwesty Portmeirion a Chastell Deudraeth. Ar dywydd braf o ddydd Llun i ddydd Sadwrn bydd cinio ar gael ar Deras y Gwesty gyda byrddau â golygfeydd dros y Traeth Bach tuag at Llanfihangel-y-Traethau a Moel Ysgyfarnogod (oherwydd anwadalwch y tywydd ni ellir cadw bwrdd ymlaen llaw). Ar y Sul bydd y Gwesty'n cynnig Cinio Sul traddodiadol yn y bwyty (mae gofyn cadw bwrdd ymlaen llaw ar 01766 772440 neu 01766 770000). Gweinir Te Pnawn yn lolfeydd y Gwesty o ddydd Llun i ddydd Sadwrn rhwng dau a phedwar o’r gloch (mae gofyn cadw bwrdd ymlaen llaw ar 01766 772440 neu 01766 770000). Cewch fynediad am ddim i’r pentref wrth gadw bwrdd ymlaen llaw ar gyfer Cinio Sul neu ar gyfer Te Pnawn.
Mae Castell Deudraeth ar y dreif yn cynnig bwydlen cinio dau gwrs a bwydlen Cinio Sul tri chwrs ac mae’r bwyty hefyd ar agor gyda'r nos. Ceir tocyn mynediad i Portmeirion ar ôl cinio dau gwrs sydd wedi’i archebu ymlaen llaw. Gellir cadw bwrdd ar 01766 772400.
Mae gan Portmeirion dri ar ddeg o fythynnod hunan-arlwyo a’r rheini’n cael eu gosod Sadwrn i Sadwrn ac yn y gaeaf gellir eu llogi o ddydd Gwener i ddydd Llun hefyd. Gellir llogi rhain ar-lein neu dros y ffôn ar 01766 770000.
Nid oes angen prynu tocynnau mynediad ymlaen llaw i ymweld â’r pentref . Mae tiriogaeth Portmeirion yn ymestyn dros 70 o erwau gan gynnwys coedwig is-drofannol y Gwyllt oddi amgylch y pentref a milltiroedd o draethau gwynion ac nid oes perygl i’r lle or-lenwi.
Ardal y Tollborth a’r Ganolfan Groeso yw prif fynedfa’r pentref gyda thoiledau cyhoeddus gerllaw ynghyd â Chaffi Rhif 6 a’r maes parcio i goestsys.
Ceir golygfeydd trawiadol o’r Traeth Bach o ben clogwyn Rhesdai’r Siantri. Mae llwybr i’r Wylfan ar y clogwyn a’r Ogof Gregyn o fwa’r Gatws. O dan y Ty Pont gellir clywed llais Clough Williams-Ellis yn adrodd peth o hanes codi’r pentref. Uwchlaw’r ffordd mae’r Gromen gydag arddangosfeydd tymhorol. Ceir rhagor o wybodaeth yn y Ganolfan Groeso.
Ar Sgwâr y Batri mae Sba’r Fôr-forwyn. Os cerddwch draw at Sba’r Fôr-forwyn, fe gewch olygfeydd o'r Traeth Bach. Ar Sgwâr y Batri mae'r Tŷ Crwn, lle mae Siop y Prisoner, dyma lle roedd llety Rhif 6 yn y gyfres enwog The Prisoner. Uchafbwynt Sgwâr y Batri yw’r Tŵr Clychau gerllaw.
Mae sgwâr canolog yn un o hanfodion unrhyw bentref Eidalaidd gwerth ei halen. Mae’r Sgwâr Canol ym Mhortmeirion yn cynnwys y ffynnon, yr Orchestfa, y Pafiliwn Gothig, Colofnres Bryste a’r bwrdd gwyddbwyll enfawr.
Yn Sgwâr y Gyfarchfa, fe welwch Fwa'r Fuddugoliaeth a’r Siop y Llong. O’r Sgwâr y ceir rhai o’r golygfeydd gorau o’r pentref.
Yn y rhan hwn o’r pentref mae ystafell hanesyddol Neuadd Ercwlff. Dyma neuadd gelfydd sy’n cynnwys nenfwd Jacobeaidd, paneli a ffenestri myliwn a achubwyd o Neuadd Emral yn Sir y Fflint.
Beth am fynd i grwydro’r Llwybr Arfordirol, yr aber, yr Amis Reunis, y Tŵr Gwylio a’r Casino i lawr wrth y Gwesty a Phen Cei? Yma, caiff gwesteion preswyl ymdrochi yn ein pwll nofio awyr agored wedi’i gynhesu (Mawrth–Hydref). Mae ystafelloedd achlysur preifat Ystafell y Drychau a Bwyty’r Traeth yn y rhan hwn o’r pentref hefyd.
O Fwa'r Fuddugoliaeth ar Sgwâr y Gyfarchfa mae dau brif lwybr yn arwain i’r Gwyllt. Gyda 70 erw o goedwigoedd ac 20 milltir o lwybrau, mae’r Gwyllt yn gartref i drysorau cudd o bob math, yn cynnwys Mynwent y Cŵn, Gardd yr Ysbrydion, y Llwyn Dyrys a’r Llyn Tsieineaidd. Mae golygfeydd syfrdanol o’r pentref i’w gweld o’r Wylfa, a ddyluniwyd gan Susan Williams-Ellis i ddathlu canmlwyddiant genedigaeth Clough.
Removed from the main village, Castell Deudraeth stands proudly on the main drive in and out of the village. This area is home to several large car parks and a dedicated disabled car park, as well as 2 self-catering cottages. The Ricardo Pearce Suite private function room is located at Castell Deudraeth.
